Мәдени ескерткіштер әлемнің қай түкпірінде болса да әрдайым әр түрлі елдердің туристерін қызықтырды. Бұл ескерткіштер белгілі бір халықтың ұлы тарихын қамтиды, оның басты құндылықтарын көрсетеді. Қазақстан да осыдан тыс қалмайды. Бұл елде көруге болатын нәрсе бар.
Қазақстанның ортағасырлық кезеңіндегі ең керемет мәдени ескерткіштер, әрине, діни ғимараттар. Бүгін олар өздерінің ерекше сәулеттік композициясымен және ең жоғары құрылыс өнерімен қуанады.
Осы күнге дейін сақталғандардың ішінде мазарлар үлкен қызығушылық тудырады. Бұл сөз аударылғанда «өлгендердің тұрғын үйі» деген мағынаны білдіреді. Сондай-ақ, туристерді кесенелер қызықтырады. Қазақтардың культ ғимараттары алуан түрлі. Аңызға айналған Қозы Көрпеш пен Баян-Слу мазарлары ерекше және ерекше қабір тастарының қатарына жатады. Бұл бүгінгі күнге дейін сақталған Қазақстандағы ең көне ескерткіштердің бірі. Тастан тұрғызылған дөңгелек киіз үй тәрізді ескерткіш ерекше сәулетімен таң қалдырады. Бұл ғимарат бозбала мен қыздың қайғылы және бақытсыз махаббатының өлмес символы болып саналады.
Еліміздің шекарасынан тыс жерде ең танымал даңқ біздің дәуіріміздің 11-12 ғасырларында тұрғызылған екі кесенеге ие болды. Бұл бір-біріне жақын орналасқан Бабаджи-хатун мен Айша-бибі кесенесі. Олар сәндік-архитектуралық-құрылыс өнерінің інжу-маржаны, өйткені қайталанбас үйлесімділік, сәулеттік мотивтер мен декоративті диктаның үйлесімі оларда тоғысады. Екі кесененің де негізі текше, ал бағандар мен қабырғалардың дизайны әр түрлі оюларымен таң қалдырады.
Қазақстанда әйгілі Джутидің кесенесі бар - ол Шыңғыс ханның өзінен үлкен ұлы. Бұл мәдени ескерткіш елдің солтүстігінде кең далада орналасқан. Бұрынғы құрылымдармен салыстырғанда бұл кесене көлемі жағынан кішігірім, бірақ шексіз даладан жоғары көтеріліп, көкжиектің бір шетінен екінші шетіне дейін қуатты болып көрінетін биік күмбезі бар.
Республикада кесенелер мен мазарлар өте көп және оларға бару туризмнің таңғажайып және ақпараттық түрлерінің бірі болып табылады, өйткені ежелгі ескерткіштер қазақтың ежелгі өмірін еске түсіреді.
