Әр елде міндетті түрде халықтың тарихы мен мәдениетінің мұрасын сақтайтын институт бар. Әзірбайжанда осындай «муза храмы» бар және оның аты - Әзірбайжан ұлттық кілем мұражайы.
Әзірбайжан бүгінде бай және дамыған ел туралы түсінік бергеніне қарамастан, оның халқы ата-бабаларының ұлттық мәдениеті мен әдет-ғұрыптарына сүйіспеншілікпен және қорқынышпен қарайды. Бұл адамдар ежелгі дәстүрлерді сақтап қана қоймай, ғасырлар бойы жасалған нәрсені дамытады.
Әзірбайжандағы сәндік-қолданбалы өнер түрлерінің бірі, сөзсіз, кілем тоқу. Кезінде Бакудегі Ұлттық кілем музейіне барғандар үшін Әзірбайжан мүлдем басқа, күтпеген жағынан ашылады.
Каспий теңізінің жағалауындағы Приморский бульварымен серуендеу кезінде сыртқы түрінен домалақ кілемге ұқсайтын керемет ғимаратқа сүріну оңай. Ол әйгілі австриялық сәулетші Франц Яснің басшылығымен тұрғызылды. Дәл осы жерде 2014 жылы Әзірбайжан ұлттық кілем музейінің экспозициясы орналасқан болатын.
Ғимаратқа кіре отырып, сіз қазіргі заманның барлығын көре аласыз: дүкен, кафе, кеңсе бөлмелері және бірінші қабатта сақтау бөлмелері. Келушілерге ыңғайлы болу үшін дивандары бар демалыс орындары, лифттер мен эскалаторлар жабдықталған.
Еденнен жоғары орналасқан көрме залдарына жете салысымен уақыт кері бұрылып бара жатқан сияқты. Ұлттық ою-өрнегі бар кілем өнерінің осы бірегей үлгілеріне қарап, сіз өзіңізді аттас фильмдегі Иван Васильевич сияқты сезінесіз. Сіз орта ғасырда жүргендей, енді Хоттабыч қария бір жерден секіреді. Мұнда қойылған ежелгі дәуірдің өнер туындылары: көркем тігу, ұлттық киімдер, қыш ыдыстар, қару-жарақ, сондай-ақ әйнек, ағаш және зергерлік бұйымдар әсерлерін арттырады. Мұның бәрін музейге Әзірбайжанның басқа қалалары сыйлаған.
Кілем тоқуға қызығушылық танытқан қонақтар үшін көрмеге бару баға жетпес тәжірибеге айналады. Бірақ қарапайым туристер көретін нәрсені табары сөзсіз.
Кілем өнері ежелгі дәуірден бастау алған. Мұражай 1967 жылы ұлы ғалым және тоқымашы Латиф Керимовтың бастамасымен құрылды. Негізі қаланған кезде ол әлемдегі жалғыз болды. Жарты ғасыр ішінде экспозицияның орны бірнеше рет өзгерді. Қазір мұражайда 14 мыңнан астам керемет экспонаттар бар. Көрмелер әлемнің әр түрлі елдерінде үнемі өткізіліп тұрады. Оның аумағында мәдени-ағартушылық және зерттеу орталығы бар.
Әзірбайжан халқы өзінің ұлттық кілем тоқу өнерімен мақтанады. Бұл олардың мәдени мұрасының бір бөлігі. Ал 2004 жылы ел аумағында «ұлттық кілемді қорғау және дамыту туралы» заң қабылданды.
